Wykroczenia to czyny, które są:
- społecznie szkodliwe.
- zabronione przez ustawę obowiązującą w czasie popełnienia.
- zagrożone karą aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5.000 zł lub nagany.
- zawinione.
Grzywna za wykroczenie może być orzeczona w wyższej wysokości. Powinien na to pozwalać przepis szczególny. Przepisy związane z wykroczeniami znajdują się w kodeksie wykroczeń. Niemniej jednak wiele ustaw przewiduje odpowiedzialność wykroczeniową. Przykładowo są to ustawy związane z ruchem drogowym.
Przypisanie obwinionemu winy w czasie czynu w rozumieniu art. 1 § 2 kw jest dopuszczalne, jeżeli stopień jej prawdopodobieństwa jest aż tak wysoki, że wariant przeciwny, a więc ustalenie braku winy skutkujące uniewinnienie, pozostaje z punktu widzenia przeciętnie roztropnego człowieka praktycznie wykluczony (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 06.12.2012 r. w sprawie sygn. akt V KK 375/12).
Wykroczenia dotyczą czynów o zdecydowanie mniejszym ciężarze gatunkowym niż przestępstwa. Oznacza to, że postępowanie w tych sprawach jest uproszczone. Przede wszystkim można otrzymać mandat za popełnione wykroczenie przez upoważnionego funkcjonariusza. Niemniej jednak osoba obwiniona może odmówić przyjęcia mandatu. Wówczas sprawa o wykroczenie trafia do sądu.
Sąd w sprawach wykroczeniowych może wydać wyrok nakazowy. W konsekwencji można wydać wyrok na posiedzeniu bez udziału stron. Dopuszczalne jest też postępowanie przyspieszone.
W każdej sprawie o wykroczenie obwiniony ma prawo do obrony. Obrońcą może być adwokat Roman Gładysz.
Oskarżycielem w sprawie o wykroczenie może być Policja. Na podstawie przepisów szczególnych oskarżycielem może być też inny organ. Natomiast zawsze wniosek o ukaranie może popierać prokuratura.