Apelacja przysługuje od nieprawomocnego wyroku sądu I instancji.
Oznacza to, że zasadą jest dwuinstancyjność postępowania. Gwarantuje
to stronie możliwość poddania orzeczenia sądu I instancji kontroli
sądu odwoławczego.
Na skutek apelacji sprawę rozpoznaje sąd wyższej instancji. Złożenie
apelacji wstrzymuje uprawomocnienie się orzeczenia. Apelacja
przysługuje od każdego wyroku sądu I instancji.
W sprawach cywilnych sąd odwoławczy na skutek wniesionej apelacji ma
możliwość ponownego, merytorycznego rozpoznania sprawy. Rola sądu II
instancji nie ogranicza się zatem do kontroli zaskarżonego orzeczenia
w świetle podniesionych zarzutów. Postępowanie apelacyjne stanowi
kontynuację postępowania przed sądem I instancji.
Merytoryczne rozpoznanie sprawy oznacza, że sąd odwoławczy ocenia
dokonane przez sąd I instancji ustalenia faktyczne, jak i zastosowane
przepisy prawa. Sąd odwoławczy może uzupełnić postępowanie dowodowe,
może też dopuścić nowe dowody zgłoszone w postępowaniu apelacyjnym.
W sprawach karnych od wyroku sądu pierwszej instancji stronom, a
pokrzywdzonemu od wyroku warunkowo umarzającego postępowanie, wydanego
na posiedzeniu przysługuje apelacja.
Pewną odrębnością jest to, że w sprawach karnych apelacja od wyroku
sądu okręgowego, która nie pochodzi od prokuratora, powinna być
sporządzona i podpisana przez adwokata.
Co do zasady apelacja obrońcy oskarżonego nie może doprowadzić do
pogorszenia sytuacji prawnej skarżącego.
Apelację co do winy uważa się za zwróconą przeciwko całości wyroku, a
apelację co do kary uważa się za zwróconą przeciwko całości
rozstrzygnięcia o karze i środkach karnych.