Nakaz wypłaty wynagrodzenia

Nakaz wypłaty wynagrodzenia to orzeczenie sądu, które nakazuje, aby wynagrodzenie za pracę (albo inne podobne należności) jednego z małżonków były w całości lub w części wypłacane na rzecz uprawnionego małżonka.

Jest to nakaz fakultatywny, a więc może być orzeczony, ale też sąd nie ma takiego obowiązku. Nakaz wypłaty wynagrodzenia ma na celu sprawne oraz szybkie wyegzekwowanie wykonania obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny. Dotyczy wyłącznie dochodów zobowiązanego małżonka.

Sąd rozpoznaje wniosek o wydanie nakazu wypłaty wynagrodzenia w postępowaniu nieprocesowym. Postępowanie wszczyna się na wniosek małżonka osoby zobowiązanej do zaspokajania potrzeb rodziny.

Wydanie postanowienia może nastąpić dopiero po umożliwieniu złożenia wyjaśnień zobowiązanemu małżonkowi, chyba że jego wysłuchanie nie jest możliwe lub celowe. Nie ma konieczności przeprowadzania rozprawy.

Wydanie nakazu uzależnione jest od wystąpienia następujących przesłanek:

  • istnienia związku małżeńskiego.
  • pozostawania małżonków we wspólnym pożyciu.
  • niespełniania przez jednego z małżonka obowiązku łożenia na potrzeb rodziny.

Za wspólne pożycie uznaje się utrzymywanie przez małżonków więzi uczuciowej, fizycznej oraz gospodarczej. Ustanie wspólnego pożycia małżeńskiego, uniemożliwia możliwość wydania nakazu wypłaty wynagrodzenia.

W treści postanowienia sąd wskazuje, czy nakaz dotyczy wszystkich świadczeń należnych zobowiązanemu małżonkowi, czy też jedynie niektórych z nich. Postanowienie może dotyczyć całości należnych małżonkowi kwot, czy też ich części.

W celu egzekwowania nakazu to sąd przesyła postanowienie pracodawcy, czy też innej osobie, która ma to orzeczenie wykonywać. Nie ma potrzeby korzystania z komornika w tym postępowaniu. Kwoty należne zgodnie z nakazem mogą być wpłacane na rachunek bankowy wskazany przez uprawnionego małżonka.

Wszczęcie postępowania o wydanie nakazu wypłaty wynagrodzenia lub innych należności do rąk drugiego małżonka nie pozbawia możliwości wystąpienia z pozwem o alimenty.

Zachowek

Zachowek to według definicji słownikowej część spadku, jaką osoby najbliższe spadkodawcy muszą otrzymać niezależnie od woli zmarłego.

Instytucja zachowku ma służyć ochronie interesów osób najbliższych spadkodawcy przed skutkami dokonanych przez niego rozporządzeń, które zawarł w testamencie, ale także darowizn poczynionych za jego życia.

Z orzecznictwa sądowego wynika, że zachowek realizuje kluczowe ze społecznego i prawnego punktu widzenia funkcje: funkcję alimentacyjną, stwarzając ekonomiczne podstawy egzystencji dla najbliższych członków rodziny, związaną z nią funkcję zabezpieczającą, funkcję ochronną dla rodziny pojmowanej jako wspólnota, funkcję dystrybucyjną oraz funkcję solidarnościową.

Prawo do zachowku jest wierzytelnością. Jest to wierzytelność pieniężna, dziedziczna i zbywalna. Roszczenie o zachowek zaliczane jest do długów spadkowych.

Co do zasady, jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku w postaci darowizny, czy też samego powołania do dziedziczenia, czy też nie jest zapisobiorcą, to zachowek staje się roszczeniem o zapłatę.

Do kręgu osób uprawnionych do zachowku należą:

  1. zstępni.
  2. małżonek spadkodawcy.
  3. rodzice spadkodawcy.
Roszczenie o zapłatę zachowku przysługuje osobie, która:
  1. należy do kręgu osób uprawnionych do zachowku.
  2. dziedziczyłaby z ustawy w danym przypadku.
  3. nie została wydziedziczona.
  4. nie otrzymała w inny sposób przysporzenia, które wypełnia roszczenie o zachowek.

Uprawnienie do zachowku nie przysługuje spadkobiercy:

  1. uznanemu za niegodnego.
  2. małżonkowi wyłączonemu od dziedziczenia.
  3. małżonkowi, w stosunku do którego orzeczono separację.
  4. spadkobiercy, który zrzekł się dziedziczenia, albo który odrzucił spadek, a także spadkobiercy wydziedziczonemu.
O wysokości zachowku decydują dwa najważniejsze czynniki:
  1. kwalifikacje osobiste uprawnionego, a więc ego małoletniość lub trwała niezdolność do pracy.
  2. wartość udziału spadkowego, który przypadałby mu przy dziedziczeniu ustawowym.

Sprawy o zapłatę zachowku należą do spraw spadkowych. W rejestrze spadkowym można sprawdzić, czy w danej sprawie wydano postanowienie o stwierdzeniu nabyciu spadku, czy też notarialne poświadczenie dziedziczenia.

Orzeczenie sądowe z grudnia 2020 r.

  • Nieorzeczenie jednego z obowiązków wymienionych w art. 72 § 1 kk w sytuacji wymierzenia skazanemu kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania stanowi obrazę tego przepisu prawa materialnego (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 10.12.2020 r, sygn. akt V KK 288/20).
  • Stosownie do art. 11 ust. 2 w zw. z art. 11 ust. 1 w zw. z art. 9 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego , niezależnie od odszkodowania i zadośćuczynienia sąd może zasądzić od Skarbu Państwa pokrycie w całości lub w części kosztów symbolicznego upamiętnienia osoby niesłusznie represjonowanej, pozbawionej życia przez organy, o których mowa w art. 1 ust. 1 tej ustawy, bez przeprowadzenia zakończonego orzeczeniem postępowania (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 08.12.2020 r., sygn. akt V KK 160/20).
  • Wysłanie zawiadomienia o rozprawie innej niż oskarżony osobie nie spełnia podstawowego warunku przeprowadzenia rozprawy głównej pod nieobecność oskarżonego, jakim jest prawidłowe poinformowanie go o jej terminie i miejscu. Wprawdzie od dnia 1 lipca 2015 r. oskarżony ma prawo, a nie obowiązek (jeżeli sprawa nie dotyczy zbrodni lub gdy przewodniczący albo sąd nie uzna jego obecności za obowiązkową) brania udziału w rozprawie (art. 374 kpk), to tym niemniej, aby móc to prawo zrealizować, musi być prawidłowo zawiadomiony o jej terminie i miejscu (art. 117 § 1 kpk), a gdy brak jest w tym zakresie dowodu, to czynności tej nie powinno się przeprowadzać (art. 117 § 2 kpk). Dowód, o którym mowa w tym ostatnim przepisie musi przy tym bezspornie dotyczyć osoby, której dotyczy powiadomienie. Ponieważ prawo stron do uczestniczenia w rozprawie jest fundamentalnym prawem demokratycznego procesu karnego, a tym samym stanowi jeden z głównych elementów rzetelnego postępowania, to niewątpliwie zaistniałe naruszenia przepisów w tym zakresie mogły mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego kasacją wyroku, który został wydany w sposób uniemożliwiający oskarżonemu podjęcie aktywnej obrony (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 09.12.2020 r., sygn. akt IV KK 481/20).
  • Sprawa z zakresu odpowiedzialności zawodowej tłumaczy przysięgłych podlega rozpoznaniu przez wydział karny sądu apelacyjnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania tłumacza przysięgłego, przy zastosowaniu przepisów ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (uchwała Sądu Najwyższego – Izba Pracy z dnia 09.12.2020 r, sygn. akt III PZP 2/20).

Orzeczenia sądowe z listopada 2020 r.

  • Sąd niewłaściwy, do którego skierowano zażalenie podlegające rozpoznaniu na podstawie art. 3941a § 1 kpc przez inny skład sądu pierwszej instancji, przekazuje zażalenie do rozpoznania sądowi właściwemu (art. 200 § 14 w związku z art. 391 § 1, art. 397 § 3 i art. 3941a § 2 kpc) (uchwała Sądu Najwyższego-Izba Cywilna z dnia 27.11.2020 r. w sprawie sygn. akt III CZP 12/20).
  • Wykreślenie z księgi wieczystej wpisu własności na rzecz dłużnika w następstwie wyroku uwzględniającego powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, nie skutkuje niedopuszczalnością uprzednio skierowanej do tej nieruchomości egzekucji ze względu na jej przedmiot (art. 824 § 1 pkt 2 kpc).　Właścicielowi nieruchomości niewpisanemu do księgi wieczystej, którego prawo naruszono przez skierowanie egzekucji do tej nieruchomości, przysługuje powództwo o zwolnienie od egzekucji (art. 841 § 1 kpc) (uchwała Sądu Najwyższego-Izba Cywilna z dnia 27.11.2020 r. w sprawie sygn. akt III CZP 83/19).
  • Skarga kasacyjna może zostać cofnięta w każdym czasie nawet przez samą stronę i nie wymaga to zgody strony przeciwnej. Cofnięcie skargi kasacyjnej stanowi czynność procesową, która nie podlega weryfikacji sądowej i prowadzi do umorzenia postępowania kasacyjnego oraz orzeczenia o kosztach procesu jak przy cofnięciu pozwu (art. 391 § 2 zdanie pierwsze kpc w związku z art. 39821 kpc) (postanowienie Sądu Najwyższego-Izba Pracy z dnia 17.11.2020 r. w sprawie sygn. akt II PK 94/20).
  • Stwierdzenie, że doszło do prawidłowego doręczenia zawiadomienia o terminie rozprawy byłoby bowiem możliwe tylko w wypadku, gdyby zawiadomienie zawierało w pełni poprawne dane personalne (imię i nazwisko) oskarżonego. Wadliwe ich określenie powoduje sytuację, w której wezwanie czy zawiadomienie dotyczy w istocie innej osoby (wyrok Sądu Najwyższego-Izba Karna z dnia 05.11.2020 r. w sprawie sygn. akt V KK 304/20).

Opłaty sądowe

Opłaty sądowe w sprawach cywilnych można uiszczać w różny sposób. Trzeba przypomnieć, że zdecydowana większość pism składanych w postępowaniu cywilnym podlega opłatom.

Zgodnie z rozporządzeniem opłatę sądową można uiścić w formie: bezgotówkowej, wpłaty gotówkowej, znaków opłaty sądowej.

Są trzy rodzaje wpłat bezgotówkowych. Pierwszy z nich to po prostu przelew na rachunek sądu. Na stronach internetowych sądów znajdują się odpowiednie informacje. Sądy mają kilka rodzajów rachunków bankowych takie jak na przykład: konto dochodów budżetowych, konto sum zleconych, konto sum depozytowych. Trzeba uważać, na jaki rachunek wykonywany jest przelew.

Opłaty sądowe w sprawach cywilnych należy wpłacać na rachunek dochodów budżetowych. W tytule przelewu należy opisać, o jaką opłatę i do jakiej sprawy chodzi. Jeśli zaś uiszczamy opłatę w trakcie postępowania, to należy umieścić w tytule przelewu sygnaturę akt sprawy.

Drugi sposób wykonywania wpłaty bezgotówkowej to wykorzystanie odpowiedniego mechanizmu, który gwarantuje, że opłata zostanie wykonana w sposób nieodwołalny.

Obecnie można korzystać z systemu opłacania spraw oplaty.ms.gov.pl. W tym przypadku system wskazuje nam odpowiedni sąd oraz rodzaj sprawy. Nie można się pomylić, jeśli chodzi o numer rachunku bankowego sądu.

Od dziś można też opłaty sądowe płacić przy pomocy karty płatniczej w kasie sądu. Jest to trzeci sposób wpłaty bezgotówkowej. Możliwe jest sytuacja, że w sądach będą działały wpłatomaty, które będą służyły do uiszczania opłat sądowych.

Europejska konwencja praw człowieka

Europejska konwencja praw człowieka została przyjęta w dniu 4 listopada 1950 r. Stało się to na podstawie decyzji, która została podjęta przez państwa wówczas wchodzące w skład Rady Europy.

Polska ratyfikowała konwencję i poddała się jurysdykcji Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w 1993 r.

Konwencja gwarantuje przestrzeganie praw człowieka i wolności obywatelskich przez państwa, które ją przyjęły. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, bo to oficjalna nazwa omawianego aktu, przewiduje, że podlegają jej wszystkie osoby pozostające pod władzą państw-stron konwencji.

Najważniejszym postanowieniem europejskiej konwencji praw człowieka jest ustanowienie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Obywatelom umożliwiono składanie skarg na działania i zaniechania państw.

W sprawach dotyczących Polski Trybunał orzekał wielokrotnie. Najczęściej sprawy te dotyczą przewlekłości postępowania sądowego, zasadności stosowania tymczasowego aresztowania, czy też wolności słowa.

Europejska konwencja praw człowieka jest określana jako klejnot w koronie Rady Europy. Dodać trzeba, że Rada Europy to co innego niż Rada Europejska. Natomiast Europejski Trybunał Praw Człowieka to inny sąd niż Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Wyrok łączny

Wyrok łączny jest wydawany przez sąd, gdy wystąpią przesłanki wynikające z prawa karnego materialnego do orzeczenia kary łącznej.

Przede wszystkim należy podkreślić, że orzeczenie kary łącznej nie musi oznaczać łagodzenia odpowiedzialności karnej. Wyrokowanie łączne w żadnym razie nie sprowadza się do automatycznego przyjmowania rozwiązania najkorzystniejszego dla skazanego.

Sądem właściwym do wydania wyroku łącznego jest sąd, w którym wydany został ostatni wyrok skazujący w pierwszej instancji, z którego wynikają kary podlegające łączeniu. Gdyby w pierwszej instancji orzekały sądy różnego rzędu, to wyrok łączny wydaje sąd wyższego rzędu.

Postępowanie w sprawie o wydanie wyroku łącznego może być wszczynane z urzędu, na wniosek skazanego albo prokuratora.

Może też zdarzyć się, że po wszczęciu postępowania okazuje się, że jest brak warunków do wyrokowania łącznego. Wtedy sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania.

Sam zaś wyrok łączny jest wydawany po przeprowadzeniu rozprawy. Na takiej rozprawie nie jest obowiązkowe osobiste stawiennictwo skazanego.

Zgodnie z przepisem art. 577 kpk w wyroku łącznym należy, w miarę potrzeby, wymienić okresy zaliczone na poczet kary łącznej.

Większość spraw, w których wydawany jest wyrok łączny, są to sprawy skomplikowane. Skazany powinien zatem przemyśleć, czy jest w stanie występować w takim postępowaniu karnym samodzielnie, czy też powinien skorzystać z pomocy fachowego obrońcy.

Ostatnimi czasy wprowadzono zmiany w przepisach, które dotyczą kary łącznej. Zmiany te wynikały z przepisów ustawy o pomocy dla przedsiębiorców, których dotknęła pandemia COVID-19.

Orzeczenia sądowe z października 2020 r.

  • Przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, warunkującego prawo do rekompensaty na podstawie art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych ( t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1924), nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (art. 32 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 53 ze zm.) (uchwała Sądu Najwyższego – Izba Pracy z dnia 29.10.2020 r., sygn. akt III UZP 3/20).
  • Strona wnosząca skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku (art. 4241 kpc) nie ma obowiązku wykazania, że wzruszenie zaskarżonego wyroku w drodze skargi nadzwyczajnej nie było i nie jest możliwe; tym samym skarga nie podlega odrzuceniu na podstawie art. 4248 § 1 kpc w związku z art. 4245 § 1 pkt 5 kpc albo art. 4248 § 2 kpc (uchwała Sądu Najwyższego – Izba Pracy z dnia 15.10.2020 r., sygn. akt III PZP 4/20).
  • Artykuł 90 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE L z 2006 r., Nr 347, s. 1) stoi na przeszkodzie przepisom krajowym, które uzależniają obniżenie podstawy opodatkowania podatkiem od wartości dodanej (VAT) od warunku, by w dniu dostawy towaru lub świadczenia usług, a także w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej mającej na celu skorzystanie z tego obniżenia dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT i nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, zaś wierzyciel był w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej nadal zarejestrowany jako podatnik VAT (wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15.10.2020 r., sygn. akt C-335/19).
  • W sprawie o uchylenie obowiązku alimentacyjnego z powództwa jednego z rodziców sprawującego na podstawie prawomocnego postanowienia sądu opiekuńczego pieczę nad małoletnim dzieckiem, pozwany małoletni powinien być reprezentowany przez kuratora ustanowionego przez sąd opiekuńczy (art. 99 kro) a nie przez drugiego rodzica, którego władza rodzicielska została ograniczona do określonych obowiązków i uprawnień (uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 9.10.2020 .r, sygn. akt III CZP 91/19).

Zabezpieczenie majątkowe

W postępowaniu karnym możliwe jest zabezpieczenie majątkowe. Zabezpieczenie polega to na tym, że gdy oskarżonemu zarzuca się popełnienie przestępstwa, za które można orzec karę grzywny (czy też inne środki penalne o charakterze finansowym) upoważniony organ może wydać postanowienie w celu zabezpieczenia wykonania kary.

Co uzasadnia wydanie postanowienia o zabezpieczeniu majątkowym? Podstawą takiego postanowienia jest okoliczność, że w sprawie występuje obawa, że bez niego nie będzie można wykonać orzeczenia w sprawie karnej albo będzie to utrudnione.

Ciekawostką jest to, że zabezpieczenie jest wykonywane w sposób określony w przepisach postępowania cywilnego. Zabezpieczeniem może być więc na przykład hipoteka przymusowa.

W postępowaniu przygotowawczym o zabezpieczeniu decyduje prokurator, a w późniejszym etapie postępowania karnego decyzję taką może wydać sąd. Na orzeczenie takie przysługuje zażalenie.

Rozmiar zabezpieczenia majątkowego powinien odpowiadać jedynie potrzebom tego, co ma zabezpieczać i należy je niezwłocznie uchylić w całości lub w części, jeśli ustaną przyczyny, wskutek których zostało ono zastosowane.

Zabezpieczenie upada, gdy nie zostaną orzeczone prawomocnie grzywna, czy też inne środki kompensacyjne, które obciążają finansowo oskarżonego.

Zabezpieczenie majątkowe stanowi istotne ograniczenie prawa do dysponowania swoim mieniem przez osobę, która korzysta z domniemania niewinności. Jego stosowanie powinno być ograniczone, jeżeli w świetle okoliczności sprawy rysuje się realna szansa wykonania kary i wyegzekwowania środków karnych (kompensacyjnych) bez tego środka przymusu.

Spis inwentarza

Spis inwentarza kojarzy się bardziej z ewidencją zwierząt hodowlanych niż ze sprawami spadkowymi. Niemniej jednak jest to instytucja prawa spadkowego.

Jedną z metod zabezpieczenia majątku spadkowego jest przeprowadzenie spisu inwentarza. Polega to na ustaleniu oraz wymienieniu całego majątku spadkowego, ale także długów spadkowych. Należy przy tym określić wartości każdego z przedmiotów wchodzących w skład spadku, a także obliczyć wartość czystego spadku. Wszystko to ma związek z zabezpieczeniem spadku.

Poza tym omawiany spis wyznacza zakres odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe. Ma to także znaczenie w postępowaniu o dział spadku. Można więc stwierdzić, że celem spisu jest ustalenie majątku spadkodawcy dla wyznaczenia kwotowych granic odpowiedzialności za długi spadkowe. Wpływa to na sytuację spadkobierców przyjmujących spadek z dobrodziejstwem inwentarza oraz w przypadku ujawnienia zapisu windykacyjnego.

Osobowy uprawnione do wystąpienia z wnioskiem o spis inwentarza to na przykład:

  1. spadkobierca
  2. uprawniony do zachowku
  3. zapisobiorca
  4. wykonawca testamentu

Katalog ten jest więc szerszy niż katalog uprawnionych do sporządzenia wykazu inwentarza. Wniosek można złożyć do sądu albo komornika.

Od postanowienia w przedmiocie sporządzenia spisu inwentarza, wydanego na podstawie art. 644 w związku z art. 637 § 2 kpc, przysługuje apelacja.

Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 23.08.2006 r., III CZP 52/06

Należy dodać, że tak sporządzony spis ma charakter dokumentu urzędowego. W danej sprawie spadkowej można sporządzić tylko jeden spis.