Pojęcie kasacja pochodzi od łacińskiego czasownika cassare, co oznacza
rozwiązanie, skasowanie, zniesienie, anulowanie, kasatę. Kasacja
oznacza skasowanie zaskarżonego orzeczenia z powodu naruszenia
przepisów prawa.
W postępowaniu cywilnym skarga kasacyjna jest nadzwyczajnym środkiem
zaskarżenia, który zmierza do uchylenia lub zmiany orzeczenia
sądowego. Przysługuje od niektórych orzeczeń sądów. Inaczej mówiąc,
jest to procesowy instrument służącym do podważania prawomocnych
orzeczeń. Przede wszystkim funkcjonujące poza tokiem instancji.
Dopuszczalność skargi kasacyjnej jest ograniczona. Skarga kasacyjna
jest sformalizowanym pismem procesowym, które co do zasady może
sporządzić wyłącznie fachowy pełnomocnik.
Postępowanie kasacyjne nie stanowi prostej kontynuacji postępowania w
sprawie rozpoznawanej przed sądem I i II instancji. Sąd Najwyższy
rozpoznaje skargę kasacyjną w granicach zaskarżenia i w granicach
podstaw.
Od wydanego przez sąd II instancji prawomocnego wyroku lub
postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia
postępowania, które kończą postępowanie w sprawie, można wnieść skargę
kasacyjną, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Dopuszczalność
skargi kasacyjnej jest uzależniona od wyczerpania toku instancji.
Natomiast w postępowaniu karnym kasacja może zostać wniesiona od
prawomocnego wyroku sądu odwoławczego kończącego postępowanie oraz od
prawomocnego postanowienia sądu odwoławczego o umorzeniu postępowania
i zastosowaniu środka zabezpieczającego.
Do wniesienia kasacji uprawnione są strony. Przy czym strona, która
nie składała apelacji, nie ma prawa do wnoszenia kasacji. Wyjątkowo
strona ta może wnieść kasację, jeżeli na skutek rozpoznania apelacji
innej strony wyrok sądu pierwszej instancji zmieniono na jej
niekorzyść, a także jeżeli podnosi bezwzględne przyczyny odwoławcze.
Kasacja strony powinna być sporządzona i podpisana przez adwokata.
Kasacja w postępowaniu karnym jest środkiem ograniczonym. Jest
dopuszczalna na korzyść oskarżonego jedynie w razie skazania za
przestępstwo lub przestępstwo skarbowe na karę pozbawienia wolności
bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.