Wydziedziczenie to pozbawienie prawa do zachowku. Funkcją zachowku jest ochrona rodziny, ale ma też on znaczenie moralne. Osoba uprawniona do zachowku powinna zachowywać się względem spadkodawcy w sposób nienaruszający jego dóbr prawnie chronionych.
Dzieci, które nie wypełniają obowiązków rodzinnych – nie wspierają ojca w potrzebie, mogą zostać wydziedziczone, nawet jeśli spadkodawca przyczyniał się do powstania konfliktu rodzinnego ( wyrok Sądu Najwyższego-Izba Cywilna z dnia 23.03.2018 r., w sprawie sygn. akt I CSK 424/17).
Spadkodawca może w treści testamentu pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku. Podstawą wydziedziczenia może być jednak tylko jedna z podstaw wskazanych w kodeksie cywilnym. Są to sytuacje, w których uprawniony do zachowku:
- wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego.
- dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci.
- uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Przedstawione zachowania powinny być obiektywnie naganne. Ich ocena dokonywana jest indywidualnie i odnosi się do konkretnej sytuacji rodzinnej. Postępowanie spadkobiercy musi wykazywać się uporczywością. Są to więc zdarzenia, które występują długotrwałe, ciągłe, w sposób powtarzalny. Podstawy wydziedziczenia mogą się zbiegać. Wydziedziczenie może wynikać wyłącznie z treści testamentu. Jest to więc instytucja odrębna od niegodności dziedziczenia. Niegodność dziedziczenia może wynikać jedynie z orzeczenia sądu.