Rozwód czyli walka o wszystko

Rozwód czyli walka o wszystko. Wiele aspektów składa się na to, że sprawy rozwodowe należą do skomplikowanych.

Przede wszystkim w postępowaniu rozwodowym można domagać się ustalenia winy rozkładu pożycia. Przypisanie winy rozkładu pożycia może być najczęściej skutkiem naruszenia osobistych lub majątkowych obowiązków małżonków. Jako przykłady zdarzeń pozwalających na przypisanie winy wymienia się:

  • zdradę.
  • nadużywanie alkoholu.
  • opuszczenie współmałżonka.
  • stosowanie przemocy domowej
  • nielojalność, naganny stosunek do członków rodziny.

W konsekwencji uznania przez sąd, że jeden z małżonków ponosi wyłączną winę w rozkładzie pożycia może być zasądzenie alimentów na rzecz małżonka niewinnego. Dodatkowo należy ustalić, że rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego.

Poza kwestią winy w sprawie o rozwód, gdy małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci, dochodzą kwestię związane z władzą rodzicielską, alimentami, a także wykonywaniem kontaktów. Można to ująć w ten sposób, że do sprawy dorosłych małżonków dochodzą trzy sprawy rodzinne, którymi normalnie zajmuje się sąd rejonowy. Poza tym w tym zakresie konieczne może być udzielenie zabezpieczeń przez sąd w postępowaniu o rozwód.

Do tego mogą dochodzić kwestie związane z mieszkaniem małżonków i ich majątkiem. W wyroku rozwodowym dopuszczalne jest orzeczenie o sposobie korzystania z mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. Poza tym można orzec eksmisję małżonka, którego zachowanie uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie.

Oznacza to, że slogan – rozwód walka o wszystko – nie jest pustym hasłem. Bez adwokata, który specjalizuje się w prowadzeniu spraw rozwodowych może być trudno uzyskać satysfakcjonujące orzeczenie.

Dzień Kundelka

Dzień Kundelka przypada na 25 października każdego roku. Za tą niewinną rocznicą kryje się całkiem poważna ustawa. Otóż ustawa o ochronie zwierząt została podpisana 21 sierpnia 1997 r.  Zaczęła ona obowiązywać od 24 października tego samego roku. Natomiast następnego dnia obchodzony jest Dzień Ustawy o Ochronie Zwierząt.

Zgodnie z przepisami tej ustawy zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek zaś jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.

Paradoksalny jest natomiast przepis, który stanowi, że w sprawach nieuregulowanych do zwierząt stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rzeczy.

Oznacza to, że zwierzę raz nie jest rzeczą, a raz nią jest.

Jakkolwiek zwierzęta nadal pozostają w sferze stosunków prawnych jedynie przedmiotami prawa, są to jednak przedmioty szczególne, korzystające z ochrony prawnej wynikającej z obowiązków człowieka wobec zwierząt w zakresie poszanowania, ochrony i godnego traktowania (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 20 października 2011 r. w sprawie sygn. akt III KK 159/11).

Każde zwierzę wymaga humanitarnego traktowania. Zabrania się znęcania nad zwierzętami. Za znęcanie uważane jest na przykład porzucanie zwierzęcia. Właściciel nie może porzucać psa.

Za naruszenie przepisów dotyczących ochrony praw zwierząt można ponosić odpowiedzialność karną. Natomiast prawa pokrzywdzonego może wykonywać organizacja społeczna, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.

Na szczęście Dzień Kundelka można świętować bez żadnej ustawy, czy też pozwolenia. Co więcej można go celebrować każdego dnia.

Nowe przepisy drogowe

Nowe przepisy drogowe obowiązują od 1 czerwca 2021 r. Zmiany dotyczą kwestii dotyczących: ruchu pieszych, dopuszczalnej prędkości oraz zachowania bezpiecznego odstępu.

Przede wszystkim pieszy, który wchodzi na jezdnię, czy też przez nią przechodzący jest obowiązany zachować szczególną ostrożność. Natomiast pieszy, który znajduje się na przejściu dla pieszych, ma pierwszeństwo przed pojazdem. Pieszy wchodzący na przejście dla pieszych ma pierwszeństwo przed pojazdem, z wyłączeniem tramwaju.
Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany:
  • zachować szczególną ostrożność,
  • zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszego znajdującego się na tym przejściu albo na nie wchodzącego,
  • ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na tym przejściu albo wchodzącemu na to przejście.
Zabronione zostało korzystanie przez pieszego z telefonu lub innego urządzenia elektronicznego podczas wchodzenia, przechodzenia przez jezdnię lub torowisko – w sposób, który prowadzi do ograniczenia możliwości obserwacji sytuacji na jezdni, torowisku lub przejściu dla pieszych. Dotyczy to też sytuacji, gdy pieszy korzysta z przejścia dla pieszych.
Prędkość dopuszczalna pojazdu  na obszarze zabudowanym wynosi 50 km/h. Prędkość ta jest niezależna od pory dnia.
Podczas przejazdu autostradą, czy też drogą ekspresową należy zachować minimalny odstęp pomiędzy pojazdami, które są na tym samym pasie ruchu. W nowych przepisach odstęp ten został określony jako nie mniejszy niż połowa liczby określającej prędkość pojazdu, którym porusza się kierujący, wyrażonej w kilometrach na godzinę. Odstęp ten wyraża się w metrach. Przepis nie ma zastosowania podczas wyprzedzania.
Nowe przepisy drogowe mają w zamierzeniu poprawić bezpieczeństwo pieszych, ale też dotyczą ruchu pojazdów na autostradach. Więcej na ten temat znajduje się na stronie Ministerstwa Infrastruktury.
Ponad 95% pieszych ma szanse przeżyć wypadek przy prędkości uderzenia przez pojazd mniejszej niż 30 km/h, a szanse te bardzo spadają, gdy prędkość pojazdu uderzającego w pieszego jest większa od 50 km/h.
Adwokat Roman Gładysz, Kancelaria Adwokacka w Opolu, zajmuje się sprawami dotyczącymi prawa o ruchu drogowym.

Ujemne oprocentowanie lokaty

Ujemne oprocentowanie lokaty według wypowiedzi Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie jest dopuszczalne. Niemniej jednak sektor bankowy rozważa wprowadzenie ujemnego oprocentowania depozytów gromadzonych na kontach klientów indywidualnych. Może to prowadzić do sporów z bankami.

Najczęściej umowa o lokatę bankową zobowiązuje klienta do:

  • dokonania wpłaty w banku oznaczonej sumy pieniężnej.
  • utrzymywania lokaty przez czas oznaczony w umowie.

Natomiast bank jest zobowiązany do:

  • przyjęcia określonej kwoty pieniężnej na czas oznaczony.
  • umieszczenia kwoty lokaty na odpowiednim rachunku i prowadzeniu takiego rachunku.
  • zwrotu lokującemu takiej samej sumy pieniężnej.
  • zapłaty lokującemu odsetek zgodnie z treścią umowy.

Celem lokaty jest uzyskanie odsetek, a stopa procentowa może być stała lub zmienna. Oznacza to, że umowa o lokatę terminową jest zawsze umową odpłatną.

Występują też klauzule kapitalizacji odsetek, które polegają na tym, że bank oblicza odsetki w okresach krótszych niż okresy umowne (np. miesięcznych, kwartalnych). Są one dopisywane do sumy lokaty. Jest to dodatkowy dochód dla lokującego.

Szczegółowa regulacja umowy o lokatę terminową zawarta jest w regulaminie i wzorcach umownych stosowanych przez bank.

Ujemne oprocentowanie lokaty byłoby zatem zaprzeczeniem właściwości tego rodzaju umowy. Prowadzi to bowiem do sytuacji, gdy klient banku nie uzyskuje pełnego zwrotu wpłaconej sumy pieniężnej. Do takiej sytuacji może dojść, gdy lokujący wypowie umowę przed terminem. Bank nie może też zmienić wysokości oprocentowania lokaty w trakcie trwania umowy bez poinformowania o tym klienta, który ma możliwość odstąpienia od takiej umowy bez żadnych negatywnych dla siebie konsekwencji.

Zakaz wyprowadzania psów

Zakaz wyprowadzania psów to podobno ostatnio temat żywej dyskusji w mediach społecznościowych. Prawdopodobnie ma to związek ze zmianą wysokości grzywny nakładanej w drodze mandatu za czyn z art. 77 kodeksu wykroczeń. Przedmiotem ochrony, który wynika z treści tego przepisu, jest bezpieczeństwo ludzi, a także mienia. Dobra te mogą zostać zagrożone poprzez nieostrożne trzymanie zwierzęcia, którym może być zwierzę gospodarskie, czy też domowe.

Są dwa rodzaje wymaganych środków ostrożności:
  • zwykłe.
  • nakazane.
Przez zwykłe środki ostrożności uważane są powszechnie przyjęte reguły oraz zasady obchodzenia się ze zwierzęciem.
Nakazane środki ostrożności wynikają z obowiązujących przepisów.

Mogą to być na przykład przepisy ustawy o ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Uchwała rady gminy wraz z regulaminem zawiera szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku.

Obligatoryjnymi częściami takiego regulaminu są postanowienia dotyczące obowiązków osób trzymających zwierzęta domowe. Naruszenie takich przepisów można oceniać jako niezachowanie nakazanych środków ostrożności w rozumieniu art. 77 kw.

Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że przepisy regulaminu nie mogą być formułowane w sposób kategoryczny i niedopuszczający wyjątków, co nie uwzględnia specyficznych cech biologicznych, wieku, stanu zdrowia, a także fizjologii zwierząt. Nakaz wyprowadzania psa na smyczy i w kagańcu i to niezależnie od jego cech oraz innych uwarunkowań może w prowadzić do działań niehumanitarnych. Ograniczenia uprawnień właściciela psa bądź nałożenie na niego dodatkowych obowiązków muszą być ustanawiane z poszanowaniem zasady proporcjonalności.

W przypadku wykroczenia z art. 77 § 2 kw najważniejsza jest ocena, czy konkretne zwierze, o indywidualnych cechach zachowuje się w sposób niebezpieczny. Ocena ta dotyczy danej sytuacji, kiedy zwierzę swoim zachowaniem wytworzyło jakiś konkretny stan niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia człowieka.

Zakaz wyprowadzania psów jest więc tylko sloganem prasowym, który nie ma pokrycia w rzeczywistości prawnej. Za szkody wyrządzone przez zwierze domowe i tak zawsze odpowiada człowiek. Może być to odpowiedzialność karna, czy też za wykroczenie, ale też odpowiedzialność cywilna.

Podwyżka mandatów

Podwyżka mandatów związana jest, z tym że w dniu 10 kwietnia 2021 r. wchodzi w życie zmiana rozporządzenia, które wskazuje wysokość mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń.

Zmiany obejmują następujące czyny z kodeksu wykroczeń:

  • za czyn z art. art. 77 § 1 kw, który dotyczy niezachowania zwykłych lub nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia – mandat od 50 zł do 250 zł.
  • art. 77 § 2 kw, który dotyczy niezachowania zwykłych lub nakazanych środków ostrożności przy trzymaniu zwierzęcia, które swoim zachowaniem stwarza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia człowieka – mandat 500 zł.
  • art. 117 § 1 kw, który dotyczy niewykonywanie obowiązku utrzymania czystości i porządku w obrębie nieruchomości lub niestosowanie się do wskazań i nakazów wydanych przez właściwe organy w celu zabezpieczenia należytego stanu sanitarnego i zwalczania chorób zakaźnych – mandat od 100 zł do 250 zł.
  • art. 117 § 2 kw, który dotyczy nieutrzymywania przez przewoźnika obowiązanego do zapewnienia podróżnym odpowiednich warunków higieny, środka transportu we właściwym stanie sanitarnym – mandat od 100 zł do 250 zł.

Poza tym podwyżka mandatów dotyczy czynów opisanych w ustawie o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, które polegają na:

  • udostępnianiu wyrobów tytoniowych, papierosów elektronicznych lub pojemników zapasowych osobom do lat 18 – mandat 500 zł.
  • wprowadzaniu do obrotu wyrobów tytoniowych, papierosów elektronicznych lub pojemników zapasowych na terenie podmiotów wykonujących działalność leczniczą w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, szkół i placówek oświatowo-wychowawczych oraz obiektów sportowo-rekreacyjnych – mandat 500 zł.
  • sprzedawaniu papierosów w opakowaniach zawierających mniej niż dwadzieścia sztuk oraz luzem bez opakowania – mandat 100 zł.
  • wprowadzaniu do obrotu wyrobów tytoniowych, papierosów elektronicznych lub pojemników zapasowych oraz ich części w systemie samoobsługowym, z wyjątkiem sklepów wolnocłowych – mandat 100 zł.
  • nieumieszczeniu w punkcie detalicznym widocznej i czytelnej informacji o treści: „Zakaz sprzedaży wyrobów tytoniowych, papierosów elektronicznych lub pojemników zapasowych osobom do lat 18”  – mandat 150 zł.
  • nieumieszczeniu przez właściciela lub zarządzającego obiektem lub środkiem transportu informacji o zakazie palenia – mandat 150 zł.

Alimenty a koronawirus

Alimenty a koronawirus to ostatnio bardzo poważny temat rozważań nie tylko teoretyków, ale też praktyków prawa rodzinnego. Czy wpływ epidemii koronawirusa na możliwości zarobkowe może doprowadzić do zmniejszenia wysokości alimentów? Czy też zwiększenie kosztów utrzymania dziecka wskutek pandemii może skutkować podwyższeniem alimentów?

W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.

art. 138 kro

Co do zasady zmiana stosunków polega na:

  • istotnym zmniejszeniu lub
  • ustaniu możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego albo
  • istotnym zwiększeniu usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego.

Powinno to doprowadzić do zmiany wysokości alimentów.

Zmiana stosunków powoduje też także zdarzenie, wskutek którego obowiązek alimentacyjny wygasa. Jest to sytuacja, kiedy na przykład uprawniony stał się zdolny do samodzielnego utrzymywania się. Inne przykłady to sytuacja, gdy doszło do zaprzeczenia ojcostwa, unieważnienie uznania dziecka, rozwiązania przysposobienia.

Z orzecznictwa sądowego wynika, że przez „zmianę stosunków” należy rozumieć zmianę okoliczności istotnych z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i zakresu świadczeń alimentacyjnych. Zatem nie każda zmiana w życiu obowiązanego czy uprawnionego do alimentów będzie podstawą do zmiany orzeczenia alimentacyjnego, w szczególności jeśli nie ma charakteru trwałego, zasadniczego, i nie wyczerpuje przesłanek, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego.

Alimenty a koronawirus to hasło jeszcze nie znalazło odzwierciedlenia w upublicznionych wyrokach sądowych. Można zatem przypuszczać, że sprawy, które są związane z sytuacją pandemiczną, są jeszcze w toku. W każdym razie jest możliwość, aby taka argumentacja była podstawą pozwu o zmniejszenie wysokości alimentów albo ich podwyższenie. Wszystko zależy od okoliczności danego przypadku. W sprawach rodzinnych należy jednak pamiętać, aby przedstawić rzetelne dowody, które potwierdzają zgłoszone sądowi żądanie.

Hipoteka

Hipoteka służy zabezpieczeniu wierzytelności, która wynika z określonego stosunku prawnego. Wierzytelność ta musi być oznaczona.

Hipoteka jest ograniczonym prawem rzeczowym, które można ustanowić na nieruchomościach, a także prawach wymienionych w ustawie. Wierzycielowi hipotecznemu przy zaspokojeniu z nieruchomości przysługuje pierwszeństwo przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Wierzyciel może uzyskać zaspokojenie z tej nieruchomości bez względu na to, czyją własnością jest nieruchomość.

Hipoteka ma na celu zabezpieczenie wierzytelności pieniężnej i tylko tak może zostać wyrażona. Może obejmować wyłącznie całą nieruchomość. Nie wyklucza to ustanowienia hipoteki na ułamkowej części nieruchomości. Nie ma możliwości zastrzeżenia przez właściciela nieruchomości (względem wierzyciela hipotecznego), że nie dojdzie do zbycia nieruchomości przed wygaśnięciem hipoteki. W razie przedawnienia wierzytelności, która jest zabezpieczona hipoteką, wierzyciel hipoteczny może uzyskać zaspokojenie z obciążonej nieruchomości.

Nieruchomość można obciążyć w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności z tym skutkiem, że przy zaspokojeniu z nieruchomości służy uprawnionemu pierwszeństwo przed wierzycielami osobistymi każdoczesnego właściciela. Hipoteka w swej istocie służy zabezpieczeniu realizacji wierzytelności, a nie dochodzeniu wierzytelności. Jeżeli zobowiązany nie wykonuje należnego świadczenia pieniężnego, wierzyciel mający hipotekę musi uzyskać tytuł wykonawczy i wszcząć postępowanie egzekucyjne wyrok (Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 07.04.1994 r., sygn. akt I ACr 77/94).

Do powstania hipoteki konieczny jest wpis do księgi wieczystej. W celu przyspieszenia wpisu można złożyć prośbę o przyspieszenie jego dokonania.

Błąd co do prawa

Odpowiedzialność za czyny opisane w przepisach kodeksu karnego skarbowego wynika bardzo często z naruszeń przepisów prawa finansowego.

art. 10 § 4 kodeksu karnego skarbowego

Nie popełnia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego karalności.

Jest to tzw. błąd co do prawa. Inaczej mówiąc, jest to sytuacja, kiedy sprawca pozostaje w nieświadomości karalności danego zachowania.

W prawie karnym skarbowym znamiona czynów zabronionych definiowane są przez przepisy szeroko rozumianego prawa finansowego. Przepisy prawa finansowego spełniają zatem podwójną rolę:

  • określają znamiona poszczególnych czynów.
  • decydują o bezprawności czynu.

Nieznajomość norm, które kształtują znamiona czynu, może stanowić o błędzie co do faktu. Jest tak, gdyż w prawie karnym skarbowym do rozpoznania znamion czynu konieczna jest wiedza o przepisach prawa finansowego.

Oznacza to, że błąd co do tego, że działa się wbrew przepisom, można wiązać z sytuacjami:

  1. sprawca nie zna przepisu prawa finansowego.
  2. sprawca zna przepis prawa finansowego, ale nie wie tego, że naruszenie tego przepisu jest karalne przez prawo karne skarbowe.

Właśnie w punkcie drugim można stwierdzić, że występuje nieświadomość karalności czynu. Przy czym od odpowiedzialności karnej skarbowej uwalnia tylko usprawiedliwiona nieświadomość karalności.

Za przyczynę nieświadomości sprawcy uznaje się więc niski stopień jasności przepisu. Organ podatkowy nie może wymagać od sprawcy stosowania norm prawnych, z którymi sprawca nie miał możliwości należycie się zapoznać. Podstawę egzekwowania prawa stanowi jego faktyczna znajomość. Nie można podatnikowi czynić zarzutu naruszenia przepisów, z których interpretacją mają trudności same organy podatkowe.

Opodatkowanie alimentów

Opodatkowanie alimentów związane jest z przepisami prawa rodzinnego oraz podatkowego. Przede wszystkim zgodnie z przepisami podatkowymi za przychody z innych źródeł uznawane są m.in. alimenty.

Wolne od podatku dochodowego są alimenty:

  1. na rzecz dzieci, które nie ukończyły 25. roku życia, oraz dzieci bez względu na wiek, które otrzymują zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną.
  2. na rzecz innych osób niż wymienione powyżej, otrzymane na podstawie wyroku sądu lub ugody sądowej, do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 700 zł.

Od powyższych zasad występują wyjątki. W razie, gdy sąd w sprawie o rozwód udzieli zabezpieczenia potrzeb rodziny, to świadczenia tego rodzaju nie stanowią przychodów. Oznacza to, że nie podlegają podatkowi. W tej sytuacji postanowienie sądu prowadzi do przekazania części przychodu jednego z małżonków. Przychód ten powstał wcześniej w ramach jednej małżeńskiej wspólności majątkowej.

Osoby dorosłe, które uzyskują alimenty, są zobowiązane do wykazania ich w zeznaniu podatkowym. Alimenty dla takich osób są rozliczane wraz z innymi przychodami.  Trzeba zatem obliczyć należny podatek według skali podatkowej.

Odsetki od alimentów podlegają podatkowi dochodowemu. Należności z tytułu odsetek powinny zostać wykazane jako przychód.

Opodatkowanie alimentów dotyczy zatem sytuacji, gdy osoba uprawniona uzyskuje od zobowiązanego świadczenie pienieżne na podstawie orzeczenia sądu, ale też umowy.