- Świadczenie wypłacane przez ubezpieczyciela w przypadku przedterminowego rozwiązania umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym nie jest świadczeniem głównym w rozumieniu art. 3851 § 1 zd. 2 kc (Uchwała Sądu Najwyższego-Izba Cywilna z dnia 17.07.2020 r., III CZP 75/19).
- Porozumienie wekslowe, w którym wskazano, że wierzyciel może opatrzyć weksel gwarancyjny in blanco datą płatności według swego uznania, nie upoważnia do uzupełnienie weksla datą płatności przypadającą po upływie terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego (Uchwała Sądu Najwyższego-Izba Cywilna z dnia 17.07.2020 r., III CZP 72/19).
- Poszkodowany, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, może domagać się na podstawie art. 444 § 1 kc odszkodowania z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez osoby bliskie (Uchwała Sądu Najwyższego-Izba Cywilna z dnia 22.07.2020 r., III CZP 31/19).
Rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego
W rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego wypada zacytować prawie całość ustawy o ochronie Znaku Polski Walczącej.
Ustawa o ochronie Znaku Polski Walczącej z dnia 10 czerwca 2014 r. (Dz. U. z 2014 r. poz. 1062)
Art. 1
1. Znak Polski Walczącej, będący symbolem walki polskiego narodu z niemieckim agresorem i okupantem podczas II wojny światowej, stanowi dobro ogólnonarodowe i podlega ochronie należnej historycznej spuściźnie Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Znakiem Polski Walczącej jest symbol w kształcie kotwicy składającej się z połączonych ze sobą liter „P” i „W”, w taki sposób, że litera „P” umieszczona jest nad środkiem litery „W”.
Art. 2 Otaczanie Znaku Polski Walczącej czcią i szacunkiem jest prawem i obowiązkiem każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 3
1. Kto publicznie znieważa Znak Polski Walczącej, podlega karze grzywny.
2. Do postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1, stosuje się przepisy ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2013 r. poz. 395, z późn. zm.1)).
Orzeczenia sądowe z czerwca 2020 r.
- Zgodnie z art. 7 § 1 kkw skazany może zaskarżyć do sądu decyzję organu wymienionego w art. 2 pkt 3-6 i 10 tego aktu prawnego z powodu obrazy prawa materialnego lub prawa procesowego, jeżeli mogła mieć ona wpływ na treść decyzji, o ile ustawa nie stanowi inaczej. Decyzje oparte na uznaniu organu, zawarte w nich ustalenia faktyczne i rozstrzygnięcia o karze mogą być skarżone poprzez podniesienie zarzutu niezgodności z prawem w podanym wyżej rozumieniu. W szczególności na płaszczyźnie obrazy prawa procesowego kwestionowane mogą być: sposób gromadzenia dowodów, kompletność zgromadzonego materiału dowodowego oraz prawidłowość jego oceny (postanowienie Sądu Najwyższego-Izba Karna z dnia 25.06.2020 r., sygn. akt I KZP 3/20).
- Naruszenie praw, o którym stanowi art. 306 § 1 pkt 3 kpk nie musi wynikać bezpośrednio z przestępstwa. Skoro za wystarczające uznano naruszenie w sposób pośredni, to naruszenie prawa w rozumieniu art. 306 § 1 pkt 3 kpk będzie miało miejsce także w razie wystąpienia ogniw pośredniczących między tym naruszeniem a przestępstwem. Innymi słowy, zakres podmiotowy art. 306 § 1 pkt 3 kpk obejmuje także osoby, których dotknęły dalsze skutki przestępstwa. Ocena w tym zakresie musi być dokonywana w szczególności w płaszczyźnie bezpośredniego, jak i ubocznego przedmiotu ochrony przestępstwa, o którym zawiadomił skarżący. Testem, który pozwala na ustalenie, czy prawa zawiadamiającego zostały naruszone, będzie zbadanie, czy w razie stwierdzenia zaistnienia czynu zabronionego jego skutkiem był negatywny wpływ na prawem chronione dobra tej osoby. W razie odpowiedzi twierdzącej zażalenie na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania należy uznać za dopuszczalne (postanowienie Sądu Najwyższego-Izba Karna z dnia 25.06.2020 r., sygn. akt I KZP 2/20).
- Czynności prawne podejmowane przez przedstawiciela małoletniego pokrzywdzonego (dziecka) w postępowaniu karnym prowadzonym o przestępstwo z § 1 lub 1a art. 209 kk przeciwko rodzicowi dziecka, są czynnościami prawnymi dotyczącymi m. in. należnych dziecku od tego rodzica środków utrzymania i wychowania, w rozumieniu art. 98 § 2 pkt 2 kro, zatem prawa małoletniego w tym postępowaniu może wykonywać drugi z rodziców (postanowienie Sądu Najwyższego-Izba Karna z dnia 25.06.2020, sygn. akt I KZP 4/20).
Wirus u fryzjera
Żaden z przepisów nie nakłada na przedsiębiorcę, który prowadzi zakład fryzjerski obowiązku zbierania, w trakcie epidemii SARS-CoV-2, oświadczeń od swoich klientów w sprawie stanu ich zdrowia.
Fryzjer może prowadzić działalność pod warunkiem zapewnienia, ażeby w miejscu, w którym jest prowadzona ta działalność, przebywali wyłącznie: obsługa oraz obsługiwani klienci; a w przypadku gdy klient wymaga opieki, także jego opiekun.
Niemniej jednak kwestią otwartą pozostaje to, czy dopuszczalne jest zbieranie przez fryzjera oświadczenia od klienta, co do przekazania informacji dla klienta zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego.
Z wytycznych przeciwepidemicznych Głównego Inspektora Sanitarnego wynika, że klient zostaje poinformowany przez fryzjera o tym, że nie może przyjść na umówioną wizytę, jeśli:
- występują u niego objawy wskazujące na chorobę zakaźną,
- jest w trakcie odbywania obowiązkowej izolacji lub kwarantanny,
- zamieszkuje z osobą, która jest poddana obowiązkowej izolacji lub kwarantannie,
- w ciągu tygodnia miał kontakt z osobą podejrzaną o zakażenie, zachorowanie lub skierowaną do izolacji.
Klient fryzjera jest zobowiązany do:
- noszenia maseczki.
- noszenia rękawiczek jednorazowych lub dezynfekcja rąk.
- zakazu używania, ale też wyjmowania telefonu komórkowego.
Przedsiębiorca, będący fryzjerem, nie może zwolnić się skutecznie z odpowiedzialności za szkody wyrządzone klientowi, gdy ten podpisze mu oświadczenie.
Prawa pokrzywdzonego
Pokrzywdzonym w postępowaniu karnym jest ta osoba, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo.
Najważniejsze uprawnienia pokrzywdzonego w postępowaniu karnym to:
- prawo do korzystania z wybranego przez siebie pełnomocnika, którym może być np. adwokat Roman Gładysz
- możliwość złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa
- dostęp do akt postępowania przygotowawczego oraz sądowego
- prawo do uzyskania statusu oskarżyciela posiłkowego
- możliwość wnioskowania o przeprowadzenie czynności dowodowych w toku postępowania przygotowawczego
- prawo do mediacji z oskarżonym w celu uzgodnienia naprawienia szkody
- prawo do uzyskania kompensaty przysługującej ofiarom niektórych czynów zabronionych
- możliwość uzyskania naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem
Wymienione zostały tylko najistotniejsze prawa pokrzywdzonego w postępowaniu karnym.
Zdziwienie
Z serii dziwnych pytań do adwokata…
Dziś odebrałem telefon w sprawie udzielenia pomocy w uzyskaniu zaliczenia z przedmiotu wykładanego na studiach prawniczych.
Przypomnieć wypada, że zgodnie z przepisami Prawa o adwokaturze:
Art. 1 ust.1. Adwokatura powołana jest do udzielania pomocy prawnej, współdziałania w ochronie praw i wolności obywatelskich oraz w kształtowaniu i stosowaniu prawa.
Art. 4 ust. 1. Zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.
Dodam, że jednak nie podjąłem się tej sprawy. Pozostaje mi życzyć studentom wytrwałości i powodzenia podczas sesji egzaminacyjnej.
Przeglądanie akt
Pokrzywdzonemu w postępowaniu karnym przysługuje uprawnienie do złożenia zażalenie na postanowienie prokuratora o umorzeniu śledztwa. Termin na wniesienie zażalenia to 7 dni. Pokrzywdzonemu przysługuje także uprawnienie do przejrzenia akt sprawy.
Tak brzmią przepisy, a jak wygląda praktyka ich stosowania w czasach zagrożenia wirusem SARS-CoV-2 ?
W piątek upływa termin do wniesienia zażalenia. Dziś złożyłem wniosek o udostępnienie akt i możliwość wykonania ich fotokopii. Okazało się, że w budynku prokuratury jest jedno specjalne pomieszczenie do przeglądania akt. Wyznaczono mi termin na czwartek na godzinę 11.
Oczywiście wszystko musiałem ustalać telefonicznie, bo w zasadzie ograniczono możliwość wstępu interesantom do budynku. Przy czym bardzo trudno skomunikować się telefonicznie z sekretariatem odpowiedniego wydziału. Ograniczenia lokalowe oraz kadrowe prokuratury w obecnym reżimie sanitarnym po prostu mogą ograniczać prawa osób pokrzywdzonych do realizacji przysługujących im uprawnień procesowych.
Adwokat Roman Gładysz reprezentuje interesy osób pokrzywdzonych w sprawach karnych.
Zachowek
Kilka tygodni temu Sąd Okręgowy w Opolu oddalił apelację, utrzymując wyrok sądu rejonowego w sprawie o zachowek. W sprawie tej pełnomocnikiem strony pozwanej był adwokat Roman Gładysz.
Sprawa trwała przez dłuższy czas i dotyczyła nie tylko kwestii samego zachowku, ale też kręgu osób uprawnionych do jego otrzymania.
Prawo do zachowku wynika z pokrewieństwa lub małżeństwa. Jest to prawo do uzyskania określonej wartości pieniężnej. Do chwili otwarcia spadku prawo do zachowku ma charakter potencjalny. Przed śmiercią spadkodawcy nie istnieje prawo do zachowku.
Zachowek należy się zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy. Prawo do zachowku służy tylko tym osobom z kręgu uprawnionych, które w konkretnym przypadku byłyby powołane do spadku z ustawy.
Art. 991 Kodeksu cywilnego
§ 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek).
Immisja
Immisja polega na takich zdarzeniach czy też zachowaniach, które przenikają z jednej nieruchomości na nieruchomość sąsiednią. Działania te lub zaniechania związane są z wykonywaniem prawa własności. Ma to zawsze związek z sąsiedztwem nieruchomości i musi mieć charakter trwały.
Inaczej mówiąc, immisja zakłóca korzystanie z nieruchomości, wywołując niekorzystny stan dla nieruchomości objętej ingerencją. Ten niekorzystny stan wpływa negatywnie na nieruchomość jako rzecz. Utrudnia korzystanie z niej, a także wpływa na zdrowie ludzi lub zwierząt.
Wyróżniamy dwa rodzaje immisji:
- materialne.
- niematerialne.
Te pierwsze polegają na przenikaniu elementów materialnych, czyli cząstek materii jak pyły, sadze, gazy, pary, szron, zapachy, ciecze lub zjawisk. Zjawiska te to oddziaływania takie jak wstrząsy, hałas, fale elektromagnetyczne, promieniowanie. Może to też być na przykład systematyczne zalewanie wodą pochodzącą z sąsiedniej nieruchomości.
Natomiast immisje niematerialne to oddziaływanie na psychikę człowieka lub jego uczucia.
Tego rodzaju immisje polegają na przykład umiejscowienie na sąsiedniej nieruchomości materiałów niebezpiecznych, toalety publicznej, plaży nudystów, domu pogrzebowego, nieestetycznej reklamy, montażu systemu monitoringu obejmującego zasięgiem nieruchomości sąsiednie, banerów oświetlanych diodami.
Ochrona prawna przeciwko immisjom polega na żądaniu zaniechaniu immisji i przywróceniu stanu zgodnego z prawem. Przywrócenie stanu zgodnego z prawem może oznaczać całkowite zaprzestanie działań naruszyciela. Może też prowadzić do redukcji niekorzystnego oddziaływania, a więc podjęcia różnych działań na nieruchomości dotkniętej immisją. Oznaczać to może obowiązek wybudowania na przykład ekranów chroniących przed hałasem.
Immisja. Jak uzyskać odszkodowanie?
Jeśli w wyniku immisji dojdzie do wyrządzenia szkody, można domagać się stosownego odszkodowania. Wygranie sprawy o zaniechanie naruszania prawa własności to nie wszystko. Nadal trzeba przedstawić dowody na poparcie roszczenia o odszkodowanie.
Najlepiej sprawę dotyczącą immisji rozpocząć od umówienia się na poradę prawną. Podczas spotkania w kancelarii adwokackiej na terenie Opola można omówić sposób prowadzenia sprawy. Warto zaznaczyć, że należy przygotować odpowiednie dowody, które zostaną przez sąd uwzględnione. Nie wystarczy po prostu napisać pozew. Następnie konieczne jest sprawne przeprowadzenie sprawy sądowej, aby odnieść sukces, czyli wygraną.
Orzeczenia sądowe z maja 2020 r.
- Wniosek o wznowienie postępowania oparty na podstawie z art. 540 § 1 pkt 1 kpk spełnia wymogi formalne wskazane w art. 541 § 2 kpk, jeżeli wskazuje na prawomocny wyrok skazujący za popełnienie przestępstwa w związku z postępowaniem objętym wznowieniem postępowania albo jeżeli w swojej treści wskazuje na orzeczenie zapadłe w postępowaniu karnym, stwierdzające niemożność wydania wyroku skazującego z powodu przyczyn wymienionych w art. 17 § 1 pkt 3-11 kpk lub w art. 22 kpk. W tym ostatnim wypadku we wniosku muszą być jednak przywołane okoliczności świadczące o dopuszczeniu się przestępstwa w związku z postępowaniem, jeżeli takich okoliczności nie zawiera w swojej treści wskazane orzeczenie (uchwała Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 26.05.2020 r., sygn. akt I KZP 12/19).
- Tożsame rodzajowo środki karne orzeczone w jednostkowych wyrokach, które mogą być łączone (art. 90 § 2 kk), do czasu ich prawomocnego połączenia w wyroku łącznym podlegają odrębnemu wykonaniu według reguł przewidzianych w art. 43 § 2, 2a, i 3 kk. Okresy, w jakich środki te zostały odrębnie wykonane przed ich prawomocnym połączeniem w wyroku łącznym, należy wymienić jako zaliczone na poczet orzeczonego łącznego środka karnego (art. 577 kpk w zw. z art. 90 § 2 kk) (uchwała Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 26.05.2020 r., sygn. akt I KZP 13/19).
- Przepis art. 15zzs ust. 1 pkt 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacjach kryzysowych, nie rodzi skutków w postaci ustawowego przywrócenia terminów, które upłynęły przed jego wejściem w życie (postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 12.05.2020 r., sygn. akt II SA/Wr 225/20).